Indhold
Í bókinni „Leitin að Geirfinni“ er slegin út af borðinu viðtekin tilgáta um aðdragandann að hvarfi Geirfinns Einarssonar, þriðjudagskvöldið 19. nóvember árið 1974, þess efnis að hann hafi verið að fara til fundar við ókunnan mann í Hafnarbúðinni í Keflavík. Í bókinni er farið hörðum orðum um rannsókn lögreglunnar í Keflavík á hvarfi Geirfinns.
Eitt af því sem er bent á er að Guðný Sigurðardóttir, eiginkona Geirfinns, hafi verið margsaga um dvalarstaði sína þetta kvöld. Breytilegur framburður hennar um þetta hafi síðan verið í samræmi við misvísandi upplýsingar lögreglu um sama efni.
„Ýmist talar hún um að hún hafi verið heima um kvöldið eða hún hafi ekki verið heima. Í einum framburði talar hún um að hún hafi verið á bókasafninu sem við vitum að var ekki opið og svo talar hún um að hún hafi verið hjá vinkonu sinni. Það sem er kannski markverðast í þessu öllu er að hún er margsaga í málinu samstíga lögreglunni. Það er lögreglan sem er að hafa þetta eftir henni og virðist ekki gera sér neina rellu út af því að hún viti ekki hvar hún var, gera bara skýrslu eftir skýrslu um að hún hafi verið hér eða þar eða einhvers staðar annars staðar,“ segir Sigurður Björgvin Sigurðsson, höfundur bókarinnar. Í einum framburði sagðist Guðný hafa verið á bókasafninu frá kl. 20 til 22 þetta kvöld en safnið var ekki opið á þriðjudagskvöldum heldur lokaði það kl. 19.
Telur Sigurður yfirgnæfandi líkur vera á því að Guðný hafi verið með ástmanni sínum, Svanberg, heima hjá vinkonu sinni fram eftir kvöldi en þau síðan farið heim til Guðnýjar og Geirfinns um tíuleytið af því að vinkonan átti von á næturgesti.
Samkvæmt vitnisburði Svanbergs hjá lögreglu fór hann til Reykjavíkur að morgni 19. nóvember. Sigurður telur hann hafa ekki farið til Reykjavíkur fyrr en daginn eftir og hann hafi verið á heimili Geirfinns eftir kl. 22 að kvöldi 19. nóvember. Bendir hann á að lögregla hafi reynt að afla Svanbergi fjarvistarsönnunar hjá ættingjum hans en það hafi ekki tekist.
Enginn fundur, bara sígarettukaup
Bókina greinir mjög á við frásagnir lögreglu um aðdragandann að hvarfi Geirfinns. Samkvæmt útgáfu lögreglunnar (og Guðnýjar) hringdi maður heim til Geirfinns og boðaði hann til fundar í Hafnarbúðinni. Segir lögregla að sonur Geirfinns hafi svarað í símann en Sigurður telur sig hafa áreiðanlegar heimildir fyrir því að börn Geirfinns og Guðnýjar hafi verið hjá foreldrum Guðnýjar í Njarðvík þetta kvöld. Vildi maðurinn sem hringdi að Geirfinnur kæmi fótgangandi til fundarins. Vinnufélagi Geirfinns var þá heima hjá honum og vildi fá hann með sér í bíó. Geirfinnur hafnaði því. Vinnufélaginn ók Geirfinni síðan áleiðis að Hafnarbúðinni og lét hann út við Vatnsnesveg í rúmlega 200 metra fjarlægð.
Samkvæmt útgáfu Guðnýjar og lögreglunnar gekk Geirfinnur heim og hringdi þá maðurinn aftur úr Hafnarbúðinni. Þeir hefðu farið á mis hvor við annan. Geirfinnur á síðan að hafa ekið áleiðis að Hafnarbúðinni, hitt manninn og ekki sést síðan.
Samkvæmt niðurstöðum bókarinnar fór Geirfinnur hins vegar bara einu sinni í Hafnarbúðina, keypti sér sígarettur og fór út aftur. Er hann hafði gengið spölkorn áleiðis heim tók sameiginlegur kunningi hans og Guðnýjar hann upp í bílinn sinn og ók honum heim. Kunninginn kom með Geirfinni inn og voru þar fyrir Guðný og Svanberg, ástmaður hennar. Brutust þá út átök sem lyktaði með dauða Geirfinns.
Segir bílnum hafa verið komið fyrir
Bíll Geirfinns, rauður Ford Cortina árgerð 1970, fannst fyrir utan Kaupfélagið, um 100 metrum frá Hafnarbúðinni, á miðvikudagskvöldið 20. nóvember, tæpum sólarhring eftir að síðast sást til Geirfinns. Sigurði þykir sérkennilegt að ekki hafi sést til bílsins fyrr þar sem hann var í alfaraleið. Bíllinn var ólæstur og bíllykillinn í kveikjulásnum. Kallaður var til aðili með sporhund sem rakti slóð Geirfinns alls þrisvar sinnum frá bílnum til Hafnarbúðarinnar og þaðan út á Vatnsnesveg aftur til baka. „Hann á að hafa farið með vinnufélaga sínum fyrr um kvöldið og labbað heim. Sporhundurinn staðfestir að svo hafi alls ekki verið vegna þess að slóðin lá frá Hafnarbúðinni í áttina heim til hans sirka 100 metra og endaði hjá bílnum,“ segir Sigurður í spjalli við DV.
Click here to preview your posts with PRO themes ››
Í bókinni segir líklegt að bílnum hafi verið komið fyrir eftir að Geirfinnur hvarf í því skyni að villa um fyrir leitinni að honum. Það er merkileg ásökun og ef hún er rétt, hver var þar að verki?
„Leirfinnur“ var bara að spyrja til vegar
Í bókinni er bent á að atferli Geirfinns og mannsins sem á að hafa hringt til hans úr Hafnarbúðinni bar ekki með sér að þeir væru að fara að hittast. Geirfinnur keypti sígarettupakka og fór út úr búðinni. „Leirfinnur“, sem var ungur utanbæjarmaður, hafði verið sendur til Keflavíkur til að ná í bíl vinnufélaga síns, en Leirfinnur þessi hafði aldrei áður komið til Keflavíkur. Hann hringdi til að spyrjast fyrir hvar hann fyndi bílinn í bænum.
Lögregla lét síðar gera teikningu og því næst afsteypu af höfði ókunnuga mannsins sem átti að hafa komið til fundar við Geirfinn. Sá maður líktist hins vegar ekki þessum manni í útliti heldur Magnúsi Leópoldsyni, þáverandi framkvæmdastjóri skemmtistaðarins Klúbbsins, sem ýmsir lögreglumenn grunuðu um græsku varðandi áfengisviðskipti.
Segir framburð vinnufélagans hafa verið afbakaðan
Kvöldið sem Geirfinnur hvarf kom vinur hans heim til hans og vildi fá hann með sér í bíó. Geirfinnur vildi ekki fara í bíó og bar því við að hann þyrfti að hitta mann í Hafnarbúðinni. Því er haldið fram í bókinni að lögregla hafi í skýrslum sínum farið heldur frjálslega með þennan framburð vinnufélagans og ýkt hann. Sjálfur sá þessi félagi Geirfinns ástæðu til að reyna að leiðrétta framburð sinn er Lára V. Júlíusdótir var ráðin sem sérstakur saksóknari árið 2002 til að taka út hina frægu Leirfinnsrannsókn. Hann ræddi við Láru í tengslum við þessa rannsókn hennar og hefur hún þetta að segja um framburð hans:
„Eitthvað mun {Geirfinnur} hafa sagt varðandi þennan fyrirhugaða fund sem Þórður upplifði sem fyrirslátt, þ.e. Geirfinnur hafi með öðrum orðum verið að segja honum að það kæmi honum ekki við hvað hann væri að gera þetta kvöld {…} Þórður bætti því jafnframt við að í fyrri framburðum hans hafi ekki komið nógu vel fram þetta með fyrirsláttinn, heldur hafi rannsóknaraðilar lagt meiri áherslu á að Geirfinnur væri að undirbúa sig undir að hitta einhverja óþekkta aðila.“
Bókarhöfundur upplýsir að auk þess að vinna heilan vinnudag í grjótnámu þennan dag hafi Geirfinnur málað barnaberbergið á heimilinu eftir vinnu. Hann hafi því líklega verið þreyttur og einfaldlega ekki nennt í bíó. Telur höfundur að með þessum breytta framburði vinnufélagans sé fundarkenning Keflavíkurrannsóknarinnar hrunin til grunna.
Villandi ljósmynd
Hér hefur verið nefnt brot af því sem bókarhöfundur finnur lögreglurannsókninni til foráttu en af mörgu fleiru er að taka. Hann telur með ólíkindum að lögregla hafi ekki innsiglað heimili Geirfinns sem vettvang og yfirheyrt nágranna hans. Nágrannar höfðu á orði að gífurleg drápsöskur hafi kveðið við frá húsinu seint um kvöldið.
Höfundur heldur því fram – og rétt er að árétta að allt sem hér er ritað eru skoðanir og niðurstöður höfundarins, en ekki DV – að ekki hafi vakað fyrir lögreglu að upplýsa um sannleikann í málinu, heldur breiða yfir sannleikann og fá almenning til að trúa á rannsóknartilgátu sem ekki hélt vatni.
Eitt atriði skal nefnt hér til viðbótar: Höfundur gagnrýnir harðlega val á mynd sem notuð var til að lýsa eftir Geirfinni. Myndin sýnir hann 19 eða 20 ára gamlan, klæddan í jakkaföt (sjá samsetta aðalmynd með þessari frétt). Þegar Geirfinnur hvarf var hann hins vegar 32 ára gamall og klæddur í vinnuföt, auk þess að vera orðinn breiðleitari. Myndin sem er hér að neðan var birt með fréttum um málið eftir að Reykjavíkurrannsókn málsins hófst árið 1976, þar sem reynt var að fá fimmmenningana til að játa á sig morðið. Báðar myndirnar voru í fórum Guðnýjar, eiginkonu Geirfinns, þegar Geirfinnur hvarf. Höfundur telur Geirfinn raunar hafa verið nánast óþekkjanlegan á þeirri mynd sem notuð var til að lýsa eftir honum. Telur hann þessa ákvörðun vera eitt dæmi af mörgum til vitnis um að það hafi aldrei vakað fyrir lögreglu að fá fram sannleikann um afdrif Geirfinns. Markmiðið hafi verið að villa um fyrir en ekki upplýsa.
